The Family
Netflix
In Amerika is enigiets moontlik. Daagliks slaan die nuus jou wind uit met omwentelinge wat die intriges van House of Cards na kleuterspeletjies laat lyk. Die ontstemmende dokumentêre minireeks, The Family, in ʼn neutedop: Washington en die Withuis se nasionale en internasionale betrekkinge word beheer deur ʼn fundamentalistiese groep wat net as The Family of The Fellowship bekend staan. Die skadukring van invloedrykes vergader in gebedsgroepe in die naam van Jesus. Hulle is Christene wat die Goeie Nuus na elke land en regering op aarde uitdra. Hulle beweeg onder die radar, vermy publisiteit en neem geen krediet vir enige “deurbrake” nie. Hul leuse: Jesus plus nothing; die Saligmaker is die paspoort na die binnekamers van alle wêreldleiers, wat diktators, volksmoordenaars en oorlogmisdadigers insluit. Die groep het Jesus se woorde, gelykenisse en leerstellings in ʼn boekie gebundel, dis vir hulle die kern van God se Woord. Die ondersoekende joernalis Jeff Sharlet, wat as jong man deur die groep gewerf is, het sy bevindings in drie boeke gedokumenteer: C Street, The Fundamentalist Threat to American Democracy en The Family: The Secret Fundamentalism at the Heart of American Power. Sharlet is self aan die woord, hy beskryf sy ervarings in die binnekring, waar hy aangemoedig is om sy broers in Christus onkrities te steun – want almal is sondaars en elkeen verdien ʼn tweede kans. Die voorbeeld van vergifnis wat hier voorgehou word, is koning Dawid, wat Batseba se man op die oorlogfront uit die weg geruim het en daarna weer as heerser herstel is. Dit is die mantra van politici wat in skandale beland; geen boetedoening is nodig nie, hulle klou vas aan hul magsposisies. Want hier gaan dit nie oor geloof nie, maar oor mag, geld en invloed. Jesus is die vrypas om wreedaards se gruwels en magmisbruik te verskoon. Die filmspan was nie welkom by die jaarlikse Prayer Breakfast nie, waar netwerke gediens en saketransaksies beklink word – gefineer met preke en gebede. (Tog sluip hulle in.) Dit laat ʼn mens dink aan Jesus wat die handelaars met ʼn sweep uit die tempel verdryf het. Is dit net ʼn samesweringsteorie wat konserwatiewes verdag wil maak? Die oorspronge van die groep word nagespeur en toegelig met toesprake, beleidsdokumente en nuusinsetsels. Die wye invloed van Douglas Coe (1928-2017), geestelike raadgewer van vele Amerikaanse presidente en bekend as die “Stealth Billy Graham”, word deurgrond. Daar is gestreef na joernalistieke balans: lede van die dissipelskap stel hul saak met wellewendheid, so ook voormalige meelopers wat tot nuwe insigte gekom het. Leiers van ander denominasies lewer krities kommentaar. Wat die reeks veral relevant maak, is die slotepisode, Wolf King, wat die groep se betrokkenheid by die huidige Withuis-bedeling ondersoek. Die konsep van ʼn wolfkoning verwys na die gelykenis van die goeie herder wat skape oppas en verlore skape soek. Maar wie is besorg oor die saligheid van die wolf wat die skape bekruip? Die broederskap fel doelbewus geen oordeel oor politieke roofdiere nie, want bediening aan heersers word beskou as deel van die missie. Tog wonder jy: word die wolf deur gelowiges beskerm, verskoon en bevoordeel ten koste van die weerlose skape? Durf gelowiges wegkyk waar staatsmanne haglike misdrywe begaan omdat hulle kwansuis nie mag oordeel nie, net God mag oordeel? As die dokkiereeks Tiger King buitengewoon sensasioneel is, tref The Family as selfs meer onthutsend en omstrede, want dit laat die kyker duisel oor ʼn afgrond van moreel-geestelike strikvrae. Elke Christen behoort die onthullende reeks te sien en self besluit: Is dit waarlik so simplisties soos “Jesus plus niks”? Schalk Schoombie
Hollywood
Netflix
Die akteur-komediant Ricky Gervais het met sy openingstoespraak vir vanjaar se Golden Globes talle tone pimpel en pers getrap. Ongeskik, onvanpas en disrespekvol het dit ver buite die Hollywood-binnekringe gebrom. Met Hollywood, Ryan Murphy (van Glee– en American Horror Story-faam) se nuwe TV-reeks spesiaal geskep vir Netflix, klink dit eweneens asof die skrywer-regisseur volgens talle kykers ʼn modderspoor op die rooi tapyt gelaat het. A, nee a! Ander kritici sonder die slotepisode uit as heiligskennis en net té vergesog. Hollywood is ʼn fiktiewe reeks oor jongmense wat in die 1940’s sukses en silwerdoekroem in die strate, kroeë en op die fliekstelle van die groot droomfabriek gaan soek. Die versugting is om tog net meer as ʼn “ekstra” te wees. Bekendes soos Rock Hudson (die skermnaam van Roy Fitzgerald) duik egter op en Murphy se fleurige, fiktiewe spronge bereik ʼn hoogtepunt tydens die reeks se “Oscaraand”. ʼn Mens kan Hollywood ʼn tipe #WeToo vir die randfigure, afvlerkvoëls en verdruktes van die silwerdoek noem. Die gays, vroue, swartes en Chinees-Amerikaanse akteurs breek hier uit hul borstrokke en kry uiteindelik erkenning. Die storie sentreer meesal rondom ʼn denkbeeldige fliek oor ʼn jong aktrise wie se vergruiste drome haar noop om van die bekende baken, die Hollywoodland-teken, te spring. Die produksiehuis, vervaardiger(s), draaiboekskrywer, regisseur en spelers in die prent Meg koester elkeen sy (dikwels) vergesogte en glinsterende droom. En al ontspoor hul persoonlike lewens die meeste van die tyd, lyk dit tog asof hulle hierdie baanbrekerprent sal kan voltooi. Sal hulle egter met die Amerikaanse publiek, die ongenaakbare grootbase, ʼn skrapse begroting en selfs die media se skandalige berigte kan tred hou? Die karakters moet soms hul eie morele standaarde (en selfs huwelike) opsy skuif om kos op die tafel te hê. In die eerste paar episodes smeul dit oor al wat ʼn seksuele grens is heen en die klere waai. Hoe verder die reeks egter vorder, hoe meer vervaag die skeidslyne tussen feit en fiksie. ʼn Mens kyk later met ʼn groeiende begeerte om Google te wil raadpleeg vir wat régtig in daardie era en die bekendes se lewens gebeur het. Dit is juis hierdie waaghalsige narratief wat deur sommige kykers en kritici as té dik vir ʼn daalder afgemaak word. Maar dalk wil Murphy juis wys dat ons almal die werklikheid kan herverbeel en herskep. Selfs drome wat aan skerwe lê, kan ʼn mosaïek maak wat met daadwerklike kreatiewe vryheid die bestaande orde kan koggel of ondermyn. Het Murphy en sy span (soos Gervais) té ver gegaan? Het hulle die heilige Hollywood se voorhangsel geskeur? Kyk dié boeiende en baldadige reeks en oordeel liefs self. Kobus Burger
Flowers
Channel 4/Netflix
Die eerste paar minute van die Britse TV-reeks Flowers voel soos ʼn grillerige portret wat met spinnerakke en slym bedek is. Die hoofkarakter Maurice (Julian Barratt) is ʼn bebaarde kinderboekskrywer wie se lewenslus om die een of ander rede uit hom gepers is. In sy onbeholpe poging om sy eie geheim weg te steek, krap hy nog ʼn paar kastaiings uit die vuur. En sy illustreerder (Will Sharpe) se komieklike kaskenades en sketse om hom bietjie op te beur, word naderhand ʼn onduldbare irritasie. Die reeks wat deur die rolprentregisseur Paul Thomas Anderson as “perfek” beskryf is, is ook deur Sharpe (bekend om Giri/Haji) geskryf én geregisseer. Van stelinkleding en kostuums tot die karakterisering is dit verfrissend aweregs, donker, bisar, komies en absurd. Die droomsekwense dartel tussen ʼn riller en Jungiaanse simboliek, terwyl die Flowers-gesin lyk soos ʼn maltrapspul wat selfs die dansers by ʼn hippiefees sal laat frons. Olivia Colman (ook bekend om haar rol in The Crown), as Maurice se eggenoot, lewer seker een van die boeiendste TV-vertolkings tot nog toe. Die slotsekwense is ʼn meesterklas in speltegniek en emotiewe kompleksiteit. Flowers is allermins welriekend of kleurvol. Die minder as halfuurlange episodes verken die donker put van skrywersblok, depressie, egskeiding, wankommunikasie, alledaagse trauma, seksualiteit asook die banaliteite van ʼn huwelik en liefdesverhoudings. As skrywer het Sharpe die vermoë om soveel herkenbare situasie deur ʼn somber lens te projekteer. Dit is asof elke episode moeiteloos tot in die kyker se onderbewussyn afsak. Daar is tonele wat kru en bar sal voorkom, maar tog eindelose empatie by die kyker ontlok. ʼn Mens begryp later die oorrompelende wanfunksionaliteit wat die gesinslede soos die pole van ʼn magneet van mekaar wegstoot. Sal die sielkundiges nie hierna kyk en die spoortjies van psigiese wonde haarfyn kan naspeur nie? ʼn Storie as spieël vir die werklikheid van die donker spiraal waarin soveel gesinne dikwels nog vasgevang is nie. Daar is ook ʼn tweede seisoen van Flowers wat tans níé op Netflix gelaai is nie, maar die eerste gerf episodes gaan waarskynlik nog lank ná die tyd aan jou drome se deure kom klop. Tawwe TV wat jou nie gaan laat los nie! KB
The Valhalla Murders
Netflix / Ysland
Die koue is nie aan die kom nie, dis hier. Sedert die Sweedse joernalis Stieg Larsson sy Girl with se Dragon Tattoo-trilogie op lesers losgelaat het, is Skandinawiese noir op die kaart geplaas as ʼn kil, gesofistikeerde variasie op die Brits-Amerikaanse procedural. In dieselfde trant het die Yslandse reeks Trapped misdaadondersoeke teen die skouspelagtige agtergrond van swart vulkaniese gebergtes, ysvlaktes met koeëlreguit paaie en geïsoleerde kusdorpies laat afspeel, met geloofbare, gewone mense as helde en die natuur en koue as medespelers. Die moordenaars was nie opvallend of maklik om te raai nie. Uit dieselfde geweste kom The Valhalla Murders, ʼn 8-episode speurreeks met winterse, Noord-Europese styl. Indien moontlik is dit visueel selfs bleker as Trapped, met ʼn hoë bibbergraad wat grusame moorde en spanning betref. Die Yslandse titel Brot verwys na ʼn skending, verbreking, oortreding of ontheiliging, begrippe wat toepaslik is op die sentrale geheim waaruit die verskriklike misdade spruit. Die skynbaar nie-verwante slagoffers word herhaaldelik gesteek en hul oë geskend. Kata (Nína Dögg Filippusdóttir), die veteraanspeurder wat die saak ondersoek, word bygestaan deur ʼn enigmatiese Noorweegse speurder, Arnar (Björn Thors). Hulle het uiteenlopende metodes, en die bevelvoerders staan oudergewoonte in hul pad. Kata is ʼn enkelma wie se tienerseun moontlik by ʼn seksuele aanranding betrokke was, en Arnar worstel met verwikkelde familieprobleme en sy eie geheim. Storielyne en motiewe word slim saamgevleg tot ʼn hipnotiese riller wat elke episode in ʼn oogwink laat verbyglip. Filippusdóttir, ʼn sterk speler wat ʼn ondersteunende rol in Trapped vertolk het (weer eens ʼn gefrustreerde enkelma met ʼn moeilike tiener), kry hier kans om te wys sy kan ʼn reeks dra met haar vasberade, natuurlike teenwoordigheid. Thors is ewe imponerend, ʼn donker perd en man van aksie. Saam vorm die twee ʼn formidabele span wat mekaar se lewens oor en weer red en mekaar se respek wen. Die slot-episode knoop die derms behoorlik. ʼn Tweede reeks sal hopelik die laaste los draad van die raaisel oplos. Intussen kan Hollywood gerus kyk en leer hoe dit gedoen word. SS
Tiger King: Murder, Mayhem and Madness
Netflix
Daar behoort ʼn tros waarskuwings aan dié hoogs omstrede dokkiereeks te hang. Nie net die afgesaagdes soos kru taal en geweld nie. Grafiese mishandeling van wilde diere (groot katte, reptiele en apies) speel deurlopend voor die kamera se ongenaakbare realiteitslens af. Enkele voorbeelde: diere wat honger ly, pasgebore tierwelpies wat met ʼn lang stok uit hul ma se hok gehark word; ʼn trop van 14 wildekatte wat in ʼn nou hok rondmaal, krokodille wat deur ʼn brandstigter verkool is, wilde diere wat gedwing word om te “perform” en in selfies met stralende toeriste verskyn. Let wel, loop lig, wees gewaarsku: diereliefhebbers gaan gereeld in afgryse wegkyk. Jy vra jouself in snakkende ongeloof af of mense in ons verligte tye nog so onnadenkend wreed teenoor bedreigde spesies kan wees. Hoe hiperbisar, sensasioneel en histeries snaaks dié ware misdaadreeks ook al mag wees, kan sulke grusame misdrywe nie geïgnoreer word nie. Ja, dis eintlik maklik om jou te verkneukel aan dieretuin-eienaar Joseph Allen Maldonado-Passage (née Schreibvogel), alias Joe Exotic, met sy witgebleikte eendstert-haarstyl, vyf oorringe, gespalkte been en teatrale gay hillbilly-persona, sy libertynse (verregse) uitlatings en arsenaal obsessies (vuurwapens, plofstof, wilde diere, countrymusiek, kitsroem, en bowenal sy aartsvyand Carole Baskin van Big Cat Rescue). Eintlik sing hy glad nie sleg nie. Dis makliker om vir hom te lag as saam met hom, om hom as siek weirdo af te maak. Dis moeiliker om hom te sien en verskoon as tragikomiese slagoffer van misplaaste ambisie en wraaksug. In Suid-Afrika het die reeks dadelik gestyg tot die gewildste Netflix-keuse; in die VSA het aanhangers hom aangegryp as gay ikoon en sy voorkoms begin naboots. Hollywood-akteurs Jared Leto en Dax Shepard wedywer om hom in ʼn dramareeks te vertolk. Rapper Cardi B wil ʼn GoFundMe-veldtog vir hom loods. Al kan die kyker oplaas simpatie vir hom voel, is sy misdade afstootlik genoeg om heldeverering te ondermyn. Wat geensins afbreuk doen aan die vreemde houvas wat dié dokkie op die toeskouer uitoefen nie. In die verslawende trant van The Jinx en Dont F*ck With Cats bly jy heeldag-deurnag vasgenael, herspeel jy groteske sekwense voor die geestesoog en in gesprekke. Elke opeenvolgende aflewering voer jou knuppeldik op ondenkbare wendings en platvloerse karakters. Jy wil uitroep: Net in Amerika! en herinner jou dan gou aan die gevange leeus wat plaaslik deur miljoenêrs vir trofees afgemaai word. Wat kan jy als hier aanskou? Te veel vir die oorryp verbeelding. Verkyk jouself aan ʼn fratsparade van verfoeilike karakters, kulkunstenaars en rampokkers. Laat die verrassings instroom en oorweldig – maar moenie sê ek het jou nie gewaarsku nie. (Asof enigiets jou sou keer, geagte leser.) SS
