Servant

Apple TV +, 2019 – 2021

Die Indies gebore rolprentregisseur en draaiboekskrywer M. Night Shyamalan het fliekgeskiedenis gemaak met The Sixth Sense. Nie net was die fliek ’n lokettreffer nie, maar het sy vermoë om verrassende kinkels meesterlik te verfilm op ’n tydlose manier gevestig. Nou het Shyamalan hom tot die TV-skerm gewend met Apple TV + se sielkundige riller Servant, geskryf deur Tony Basgallop, en waarvan daar nou reeds twee reekse beskikbaar is. Sy dogter, Ishana, maak ook haar regie-debuut in die tweede reeks! Servant handel oor ’n TV-verslaggewer in Philadelphia, Dorothy Turner (Lauren Ambrose van Six Feet Under-faam) wat haar baba, Jericho, op 13 weke op raaiselagtige manier verloor. ’n Vriendin, wat ook ’n kinesioloog is, stel ’n vorm van “voorwerpterapie” voor. Dorothy en haar man, die kreatiewe konsultantsjef Sean (Toby Kebbell), word ’n plastiekbabapop in die hande gestop en gevra om met hul lewens voort te gaan, asof Jericho nog leef. Sean glo die vriendin is ’n kwak, maar doen weldra mee. Terselfdertyd daag ’n baba-oppasser, Leanne, uit Wisconsin op om die werkende egpaar by te staan. Sy is erg godsdienstig en eet net sop uit blikkies, maar veroorsaak ’n hele rits eienaardige omwentelinge in die huishouding. Shyamalan was self die regisseur van episodes 1 en 9 van die eerste reeks en het as vervaardiger seker gemaak dat hy sy filmiese stempel stewig op die reeks afgedruk het. Hy het boonop ’n handvol jong, visioenêre filmmakers byeengebring om sy visie te vergestalt. Die eindproduk is ’n reeks wat sy kyker raampie vir raampie intrek. Daar is soveel tonele wat ’n mens eerder op die silwerdoek sou wou beleef. Die kinkels is talryk. En wanneer Dorothy se broer, Julian (Rupert Grint van die Harry Potter-flieks), sy verskyning maak, is daar al hoe meer tekens dat daar heelwat geheime onder die mat gevee is. Wees gewaarsku: min hiervan word in die eerste reeks ontknoop. Die Turners se huis word mettertyd ’n sentrale karakter en tussendeur bottels rooi wyn wat oopgemaak word en die vreemdste disse wat Sean optower, sorg Shyamalan en sy span dat die spanningsvlakke aangevuur word. Dit is ook ’n kat-en-muisspeletjie, want dit is nooit duidelik of Dorothy of Leanne vir van die bonatuurlike gebeure verantwoordlik is nie. En Sean en Julian fluister die hele tyd oor wat werklik voor Leanne se aankoms gebeur het. Daardie terugflits sien die kyker net ten dele. Servant oorspoel die tradisionele grense van televisie en is ’n filmiese bederf vir die sinne. Die episodes is sowat ’n halfuur lank, maar staan sterk geanker buite die voorspelbaarheid van die eietydse stroom-aanbiedinge. Voeg daarby die skitterspel deur die slim gekose rolverdeling en ’n mens het ’n reeks wat binne die tien episodes van die eerste reeks glad nie sy bekoring verloor nie. Hier is ’n kunsfliek, riller én verslawende TV-reeks verstrengel in ’n storie wat nie gou gaan sin maak nie. Byt vas! Kobus Burger

Kyk hier na die lokprent

Calls

Apple TV +, 2021

Woorde soos pandemie, inperking, kajuitkoors, asemnood, virus en suurstof het die afgelope amper jaar en ’n half alledaags geword. Ook bisarre insidente soos die man in my straat wat vertel hoe hy ’n deur met ’n byl moes afkap om ’n familielid te red. Agter ons maskers en geïsoleer moet ons ons daaraan troos dat ons geliefdes “net ’n oproep ver” is. En dit is wat die Amerikaans-Franse TV-reeks Calls so onthutsend maak – ’n netwerk van klanke en krete, meesal om hulp. Die nege episodes van tussen 13 en 21 minute lank is gegrond op Timothée Hotchet se oorspronklike konsep van 2017, wat nou deur Fede Álvarez vir Apple TV + en Canal + in Engels vervaardig is. Op die oog af is dit ’n aantal kort klankdramas wat op telefoonoproepe geskoei is. Die skerm bestaan uit klankgolwe, grafika en die dialoog wat intyds verskyn. Hoewel elke episode klink asof dit losstaande is, is hier ’n verrassende web van stories wat eers in die heel laaste episode soos ’n riller van ’n legkaart in plek val. Dit is ’n kopknakker-wetenskapsfiksiereeks wat sy kyker in die slot so ’n taai klap gee dat jy voel soos ’n laerskoolkind wat tydens die eksamen wens jy het meer aandag in die klas gegee toe meneer die moeiliker materiaal verduidelik het. Als begin op Oujaarsaand met twee geliefdes wat in twee verskillende stede is en na mekaar hunker. Totdat vroulief iets in die tuin gewaar… Van hier af begin alles uitrafel en elke episode raak meer bisar. Daar is ’n effe van ’n insinking in die middel van die reeks, maar glo my, elke episode verskaf ’n leidraad of twee wat die ontknoping soveel meer vervullend maak. Ja, Calls is nie nuut nie. Dit kon seker netsowel ’n reeks kort radiodramas of podsendings gewees het. Tog het Álvarez die klank (oproepe) en visuele elemente meesterlik laat vervloei. Aanvanklik wonder die kyker of die reeks nie eerder toe-oog met net ’n stel oorfone beleef moet word nie. Helaas nié. Die reeks berus teen die einde op ’n stukkie geskiedenis. Toe die fisikus Albert Einstein se kollega en vriend Michele Besso in 1955 gesterf het, het hy in ’n brief aan die familie geskryf: “Now, he has departed from this strange world a little ahead of me. That means nothing. People like us, who believe in physics, know that the distinction between past, present and future is only a stubbornly persistent illusion.” Calls is kophou-kykstof en word naderhand ’n magiese matriks of draaikolk wat sy kyker net dieper en dieper insuig. In die laaste paar minute van die reeks is daar boonop die versugting om sommer weer van voor af met episode een te begin. Dit is gestroopte TV wat die kalklig op gespierde dialoog, subteks en spel laat val. Die “spelers” sluit in Nick Jonas (van die Jonas Brothers), Lily Collins, Aubrey Plaza, Rosario Dawson en Clancy Brown.Hierdie kyker twyfel daaraan of Calls sy kykers onaangeraak sal raak. Dit ondersoek die menslike konsep van tyd en hoe dit in verhoudings vervleg word. Met die dood wat saans steeds harder en harder aan deure wêreldwyd krap, laat hierdie reeks die voorhangsel tydelik skeur. Wat aan die ander kant wag, is seker net iets wat die tyd sal leer … Of dalk nie? KB

Kyk hier na die lokprent

Halston

Netflix, 2021

TV-reekse het ’n lewenslyn geword vir akteurs en aktrises wat ’n lugleegte in hul silwerdoekloopbaan getref het. Dink maar aan Kate Winslet in Mildred Pierce, Laura Dern in Enlightened en later Big Little Lies, Gabriel Byrne se In Treatment of Lisa Kudrow in die onvergeetlike Web Therapy. Saam met die regte draaiboekskrywer en regisseur kan so ’n reeks die akteur of aktrise se veelsydigheid en spel na nuwe hoogtes neem. Die Britse akteur Ewan McGregor (van Trainspotting-faam) kry so ’n kolligkans in Netflix se Halston, geskoei op die lewe van die Amerikaanse mode-ontwerper Roy Halston. Die biografiese reeks is ’n ragfyn karakterstudie van die eksentrieke skepper van reukwater en vrouemodes, wat die kasregisters laat klingel en die res van die wêreld ook mettertyd meegesleur het. Halston se kreatiwiteit ken geen perke nie en selfs die “grootbase” van die maatskappy wat sy koninkryk bestuur, reken later hy is stapelgek. Die akteur Bill Pullman lewer eweneens ’n kragtoer as David Mahoney, voorsitter van die maatskappy Norton Simon. Die ironie is dat die ontwerpe en keuses deur Halston en sy span só wyd byval vind en die (ongegronde) vrese van die manne in die grys pakke net so laat verkrummel. Ook net vir ’n ruk lank… Die regisseur Daniel Minahan – tesame met mede-skrywer en vervaardiger Ryan Murphy (Glee en meer onlangs Ratched) – vlek Halston se persoonlike lewe tot op die been oop. Van die sekspartytjies en sy verhouding met die sekswerker Victor Hugo tot die verstommende kokakïengebruik. Reeds in die eerste episode is daar ’n brandende sigaret in omtrent elke toneel, maar dié ding later mee met sakke en sakke vol van die wit poeier. Die reeks is terselfdertyd ’n tydsdokument wat onder meer die ikoniese New Yorkse disko-nagklub Studio 54 in herinnering roep. Al die glansganse is daar en dit is nogals ’n plesier om die bekendes in die diskoligte te begin identifiseer. Tot Divine sit daar saam met Bettie Ford! Halston se boesemvriendin was die sangeres Liza Minnelli en die aktrise Krysta Rodriguez gee borrelend lewe aan die kabaretsangeres wat onder andere vir haar rol in Cabaret onthou sal word. Een van die pryslose tonele is haar konsertvertolking van Liza with a Z. Nóg ’n geskiedkundige figuur wat haar verskyning maak, is die bejaarde danser en choreograaf Martha Graham. Sy gee naderhand Halston se tanende loopbaan ’n betekenisvolle hertoetrede tot die kalklig. Die dans- en verhoogproduksies (onder meer in Parys) bruis behoorlik op die skerm en vorm ’n teenpool vir Halston se innerlike en uiterlike verval. Nes Murphy se Netflix-reeks Hollywood word daar wild omgegaan met die feite. Verskillende ware gebeure word deurmekaar geklits, soos die tragiese sterfte in Studio 54. Diegene wat ’n dokkie of feitelike hervertelling verwag, moet een van die talle dokumentêre op Netflix kyk en hierdie een maar laat verbygaan. Daar is min twyfel dat hierdie die vertolking van McGregor se loopbaan gaan wees. Sy transformasie as Halston is allermins groots of grotesk. Dit is in die teug aan ’n sigaret of die ineenkonk op die sitkamervloer in die kake van eensaamheid en selfhaat wat die mees sensitiewe toneelspel deur McGregor die karakter tot sy reg laat kom. Selfs dialoog is oorbodig. Halston draai nie doekies om nie. Sensitiewe kykers moet dus weet dat die seks en dwelms sonder filter uitgebeeld word. Die reeks boei enduit en gaan sy kyker nie gou laat los nie. Kobus Burger

Kyk hier na die lokprent

The Serpent

BBC/Netflix

In die titelsekwens seil ʼn goue slang deur beelde van Asië. Die reptiel kronkel oor stede en vastelande en gly soms ondergronds, net om weer met glimmende skubbe te verskyn. Dit is grillerig en gepas, ʼn visuele metafoor van ʼn uiters geslepe Franse reeksmoordenaar wat dekades lank ʼn bloedspoor gelaat en die owerhede ontduik het. The Serpent, ʼn kragtige minreeks van agt episodes, is die gedramatiseerde ware misdaadverhaal van Charles Sobharaj, vertolk deur  Tahar Rahim (Un Prophète) , ʼn rower van edelgesteentes, identiteite en lewens. Sedert die mid-sewentigs teiken hy meestal jong Westerse toeriste, hippies (“longhairs”) en backpackers wat lande soos Indië, Nepal en Thailand besoek. Hy bevriend die naïewe reisigers, bedwelm, vergiftig en vermoor hulle vir hul paspoorte en reisigerstjeks, wat hy gebruik om te reis en edelgesteentes te verhandel. Sy twee medepligtiges, ʼn aanvallige Kanadese donkerkop, Marie-Andrée Leclerc (Jenna Coleman), en die bebaarde Indiër Ajay Chowdhury (Amesh Edireweera) help hom om sy slagoffers te verlei, beheer en te laat “verdwyn”. Die enigste persoon met snuf in die neus is Herman Knippenberg (Billy Howle), ʼn Nederlandse diplomaat op soek na twee vermiste landgenote, wat die afgryslike misdade ontrafel ondanks polisiekorrupsie en teenstand van sy baas. Die verhaal ontvou in ʼn vorentoe-agtertoe-struktuur van terug- en vooruitflitse wat die gebeure vanuit verskillende perspektiewe belig en ʼn epiese slang-en-muis-speletjie tussen die moordenaars en slagoffers, booswigte en amateur-speurders uitbeeld. Die kyker sif saam met Herman deur die leidrade, foto’s van verbrande lyke, koerantberigte van verdwene toeriste, om die kronkelpaaie van Charles – wat hom kamoefleer met verskeie skuilname en gesteelde identiteite – te verbind. In die trant van ʼn hiperrealistiese misdaadsage soos Narcos, lyk en voel elke toneel outentiek, fyn nagevors en getrou aan die tydperk, hoewel die meeste dialoeog verbeel is. Die spanning bou (soms ondraaglik) deur opeenvolgende episodes wat oorvleuel om geleidelik al die gate van die raaisel in te vul. Die reeks het blykbaar dieselfde hipnotiese houvas oor die kyker as wat die enigmatiese Charles oor sy trawante en slagoffers het – asof jy bedwelm raak en nie durf wegkyk nie. Nadese sal diegene wat graag reis minder geneë wees om terloopse geselsies met behulpsame vreemdelinge aan te knoop. Die produksie, wat in 2020 deur die pandemie onderbreek is, laat die hare behoorlik rys op die allerbeste wyse. Wanneer Charles sy verloofde neem om sy elegante Thaise moeder in Parys te ontmoet, maan die ou vrou: “Charles is difficult to love.” Dis een van die min kere wat Charles sy humeur verloor, gekonfronteer deur iemand wat sy ware aard ken. Andersins bly hy glibberig, immer koel en kalm, ʼn aartsmanipuleerder en ʼn ontsnap-kunsteaar van die eerste water. Die plofbare afloop laat jou behoorlik asem ophou en wonder: Gaan dié giftige roofdier uiteindelik vasgepen word? Dis die moeite werd om uit te vind. Sterk aanbeveel. Schalk Schoombie

Murder among the Mormons

Netflix

Die kuns én gehalte van dokumentêre rolprente en reekse is deesdae verstommend. Dat die groot stroomdienste soveel in dokkies belê, is verblydend. Die kyker word bederf met nie net enkelaanbiedinge nie, maar ook mini-reekse wat dikwels meer verslawend is as die fiksiereekse. Daar is meesal cliff hangers aan die einde van elke episode wat ʼn mens laat naels kou en terselfdertyd laat wonder of van die heel beste TV-skrywers sulke tergende intrige sou kon skep. Netflix se Murder among the Mormons is ʼn dokkie wat ʼn mens in een sitting wil klaarkyk. Die alewige pratende koppe wat soveel dokkies kenmerk, is hier in die minderheid. Die aksie begin in 1985 in Salt Lake City toe twee bomme in die stad ontplof het en die leidrade die ondersoekers o,m. na die Mormome oftewel Latter Day Saints-beweging gelei het. Mettertyd word dit die verhaal van Mark Hofmann, ʼn handelaar in seldsame boeke, dokumente en geskrifte. Hofmann was ver buite die grense van Salt Lake City bekend vir sy vermoë om waardevolle, geskrewe skatte op te spoor. Van die dokumente was briewe oor die ontstaan van die Mormone en daarom was die kerk ook een van sy voorste kliënte. Hier moet ʼn mens die voornemende kyker bepaald waarsku om tog nie Google of Wikipedia te raadpleeg nie, want dit sal die meeste van die kinkels in hierdie boeiende reeks van drie episodes heeltemal bederf. Hoe minder jy van die reeks weet, hoe beter. Dit vergelyk eweneens goed met HBO se dokkiereeks The Jinx wat geknetter het van al die raaisels. Die argiefmateriaal wat die vervaardigers van Murder among the Mormons bekom het, maak dit soveel meer outentiek. Dit is soms ʼn pakkende gesinsdrama en daar is talle slagoffers. Ook wanneer daar dan ʼn derde bomontploffing plaasvind en die ondersoekspan naarstiglik na nuwe leidrade en moontlike skuldiges moet begin soek. Die regisseurs Jared Hess (skepper van die fliek Napoleon Dynamite) en Tyler Measom het eintlik nie ʼn draaiboek nodig gehad nie, want die karakters en feite is so kleurvol met amper Jungiaanse simboliek wanneer die kerkgeskiedenis bekyk word. ʼn Mens mis net meer konteks en details oor die Mormone. Hierdie feite word ligvoets hanteer. Die uiteindelike verneukspul wat aan die lig kom, het selfs gesoute polisiebeamptes en forensiese deskundiges sprakeloos gelaat. ʼn Storie wat sal sorg dat jou mond oophang. Murder Among the Mormons is ʼn reeks wat nie op enige kyklysie behoort te wag nie. Kyk dit nou! Jy sal jou oë nie glo nie. – Kobus Burger

Kyk hier na die lokprent

Pretend It’s a City

Netfix

Wat ʼn rare skepsel is Fran Leibowitz nie! Die Amerikaanse skrywer, sosiale kommentator en (les bes) komediant van New York wil nie vriende maak deur haar vlymskerp uitlatings en kritiek op die samelewing nie. Dit is haar werk, glo sy, om mense kwaad te maak. Alles van die hedendaagse kultuur verstom, amuseer en irriteer haar. Sy hou nie van mense nie, maar loop nie ʼn partytjie mis nie. Sy het ʼn appeltjie te skil met die onnadenkende dwalendes wat vasgenael op hul foonskerms die sypaadjies bevolk en in hotelvoorportale in haar vasloop. “Other people in the lobby! Crazy, isn’t it?” betig sy hulle sarkasties. Sy verkies om bewus te bly van alles in haar stedelike omgewing, om die ewige waarnemer en studemt van die dwase mensdom te wees. Sy besit nie ʼn rekenaar, slimfoon of iPad nie, en vra ʼn vriendin om vir haar boeke op Amazon te bestel. Sy weet wat die Internet en Instagram is, want mense hou nie op om haar daarvan te vertel nie. Sy het ʼn pittige antwoord op elke vraag, uit die vuis en vreesloos, literêr dog toeganklik. Haar menings is uitdagend, ongewoon, verrassend en  aweregs, want sy swem altyd stroom-op. Met haar dikraambril bekyk sy die tydgees en pluis dit genadeloos uit. En sy hoef nie heeltyd te swets om aandag te trek nie. Blykbaar wil almal weet wat sy dink, veral jongmense. Sy is ʼn gewilde gas op laataand-kletsprogramme en trek vol sale op Broadway waar lede van die gehoor haar met vrae kan peper. Sy praat graag oor haarself, haar kindertyd en haar haat-liefde vir haar aangenome stad New York, en dryf die spot met haar eie onbeholpenheid en onbeskroomde outsiderskap. In die kort dokumentêre reeks Pretend It’s a City gesels sy land en sand met haar ou vriend, die Oscar-bekroonde regisseur Martin Scorsese (The Departed, Goodfellas), en ander beroemdes. Fran en Scorsese  kan glad nie onthou waar en hoe hulle ontmoet het nie. Hy het haar in ʼn kameerol gebruik in The Wolf of Wall Street – as ʼn onwrikbare regter. Sy bewandel die strate in haar manspakke, denims met opgerolde pype en plat skoene. Sy besoek boekwinkels, kunsmuseums en biblioteke. Sy voer ʼn onderhoud met die gevierde skrywer Toni Morrison (Beloved) en vertel Spike Lee dat sy sport haat. Daar is nie ʼn onderwerp onder die son wat haar rustelose intellek en skeermestong vryspring nie, van jazz tot stadsbeplanning en moltreine. In haar skor rokerstem rammel sy deur kwinkslae en insigte. Geld is ʼn bose noodsaaklikheid. Sy kan nie boeke weggooi nie – dit voel soos mense wat sy weggooi. Fran het 10 000 boeke in haar woonstel. Die politiek-korrekte noodkreet van lesers wat hulself knaend in boeke wil raaklees, laat haar verwonderd:”Hoekom sou jy jouself in boeke wou herken? Lees ‘n mens nie juis boeke om ander mense en kulture te ontdek nie?” Dié kostelike reeks is suiwer vreugde, dit prikkel die lagspiere en terg die brein. Geen skrywer kan ʼn karakter soos Fran Leibowitz uitdink nie. Net Fran kan. SS

Kyk die lokprent hier